Ωδή στη Ρετσίνα
Μια Ωδή στη Ρετσίνα, με αφορμή την Ρετσίνα 2019 του Σταμάτη Μυλωνά και την όπερα Μάρνι του Nico Muhly με την Isabel Leonard.
26.11.2020. Η Μάρνι είναι μια πανέμορφη, ερωτικά ψυχρή και πολύ ικανή γυναίκα που ληστεύει τους εργοδότες της αλλάζοντας συνεχώς ταυτότητες, παραμένοντας εξαιρετικά γοητευτική και ταυτόχρονα συναισθηματικά απόμακρη. Βιβλίο του Γουίνστον Γκράαμ το’61, ταινία του Χίτσκοκ το ’64 και όπερα του Nico Muhly το 2017 με την καταπληκτική Isabel Leonard, που εμείς παρακολουθούμε απόψε για δεύτερη φορά γιατί μας άρεσε πολύ την πρώτη.
Η Ρετσίνα είναι ένα αρχαιοελληνικό κρασί που έχει επιζήσει ως τις μέρες μας, αλλάζοντας ταυτότητες, στυλ και εραστές όλων των κοινωνικών στρωμάτων, επίσης με εξαιρετική επιτυχία. Πίσω από κάθε προσωπείο κρύβεται πάντα , όπως και στη Μάρνι, η ίδια περσόνα. Ο Κωνσταντίνος Λαζαράκης MW ισχυρίζεται πως αν ήταν ιταλικής προέλευσης, οι σημερινοί εραστές της θα ήταν αποκλειστικά αριστοκράτες, του χρήματος τουλάχιστον, ενώ οι υπόλοιποι από εμάς θα την βλέπαμε από μακρυά, όπως μια κλασάτη λευκή Βουργουνδία.
O αιρετικής* καταγωγής Θέμος Νικολετόπουλος μαγείρεψε αργά φασολάδα με πλατύσπερμα Πρεσπών από βραδύς να χυλώσει ως σήμερα και έψησε με φλόγιστρο την απαραίτητη ρέγγα** για συνοδεία μαζί με τις ελιές και τη Ρετσίνα του Σταμάτη Μυλωνά από την Κερατέα ζυμωμένη με εκλεκτό ρετσίνι χαλεπίου πεύκης. Άνοιξε τον υπολογιστή, σύνδεσε το στεροφωνικό και έστησε το σκηνικό για να παρακολουθήσει, μαζί με τον επί τέλους αφιχθέντα Γκοντό, την παράσταση σε δωρεάν αναμετάδοση από την Metropolitan Opera (ΜΕΤ).
Η Leonard είναι καλύτερη από τη Τίπι Χένρτρεν του Χίτσκοκ, καλύτερη και απ’ ό,τι θα ήταν η Γκρέις Κέλυ. Κλασάτο πρόσωπο, χωρίς αριστοκρατικά φτιασίδια, δείχνει εσωτερική δύναμη, ένα ηφαίστειο κλειδωμένων συναισθημάτων που κρατούν το μέσα στην ανέραστη νεύρωση κορμί σε μια διαρκή ένταση, την οποία όμως μαντεύεις πίσω από υπέροχα σίξτις πανωφόρια σε εκτυφλωτικά χρώματα, που κάνουν με τη σειρά τους αντίθεση με τα συντηρητικά πιε ντε κοκ και πτι καρώ φορέματα. Καταπληκτική τόσο ως ηθοποιός, όσο και ως σοπράνο.
Η Ρετσίνα ανοίγει και ξεδιπλώνεται με τη χαρακτηριστική της άνεση τόσο στα χειροποίητα Lallement των 400 ml, όσο και στα απλούστερα ποτήρια. Είναι ήδη ένα χρόνο στη φιάλη και το χρώμα παραμένει ανοιχτό λεμονί, αλλά η μύτη, α, η μύτη! Αντί για δεντρολίβανα και μαστίχες που περιμέναμε, βρίσκουμε αποξηραμένα άνθη πορτοκαλί εσπεριδοειδών και φλούδια από πορτοκάλια, μανταρίνια, νεράντζια και κουμκουάτ, άχυρο, μέλια και κηρήθρα σε ένα χαρμάνι χωρίς ραφές, ένα σύνολο που αντί να θυμίζει new age ρετσίνες, παραπέμπει σε φίνα ανάμνηση της παλιάς γλυκόπιοτης ρετσίνας, πολύ κομψώτερης αντί στιβαρής. Τα ίδια εσπεριδοειδή και λοιπά σε ένα στόμα τόσο κομψό στον πλούτο και την ισορροπία του, που το θεωρείς μέτριου όγκου, μέχρι να συνειδητοποιήσεις πως συνοδεύει την άψογα χυλωμένη φασολάδα, τις ελιές και τη ρέγγα σα γεννημένη αλήτισσα. Η επίγευση διαρκεί πολύ, όσο και οι μακριές νευρωτικές αλλά υπέροχες φωνητικές ακροβασίες της Μάρνι. Αρμονία και ηδονή. Η παράσταση συναρπαστική, αλλά χάνουμε πλάνα επειδή η φασολάδα σκοτώνει και η ρετσίνα σέρνει με τα μεθυστικά αρώματα και το μακρύ τελείωμα, υπάρχουν και οι ελιές...Ναι, θα μπορούσα να είχα ψήσει απλά τη σπανακόπιτα που έφτιαξα προχτές, αλλά τότε δεν θα είχα τέτοιο αφήγημα, γιατί θα πίναμε μαλαγουζιά.
Η Μάρνι στο ντιβάνι του Ψ πλαισιωμένη από τα πολύχρωμα άλτερ έγκο της βυθίζεται στο υποσυνείδητο, ενώ εμείς απολαμβάνουμε την έκπληξη στα ποτήρια συλλογιζόμενοι τα άλτερ έγκο της Ρετσίνας, της οποίας ηλικιακά προτιμούμε τουλάχιστον την πρώιμη κομψή ωριμότητα, όπως εδώ. Κλασσικός μοντερνισμός από σαββατιανό, διατηρεί την αγνότητα του κρασιού που δεν το έχει αγγίξει ξύλο βαρελιού και δεν έχει ακόμα εμφανίσει την τροπική εξέλιξή του στο χρόνο, αντίθετα με το ρετσίνι, τα πολύπλοκα αρώματα του οποίου παραμένουν στο Lallement ακόμα και όταν αυτό έχει αδειάσει. Λείπουν τα άλτερ έγκο βεβαίως, οι βαρελάτες, οι ορεινές από ροδίτη, οι κομψές από ασύρτικα ή οι νησιώτικες από αθήρι και κάπου 13 ΠΓΕ αν δεν απατώμαι, αλλά αν τις είχαμε εδώ απόψε θα καταλήγαμε εμείς στο ντιβάνι του Ψ.
Τα σκηνικά της ΜΕΤ είναι καταπληκτικά, υπάρχουν πλάνα που θυμίζουν De Chirico, Magritte…ενώ η κίνηση των τραγουδιστών και κομπάρσων επαναπροσδιορίζει αυτήν την όπερα σαν μια απολύτως σύγχρονη μορφή θεάματος,χωρίς άριες, πιο κοντά στο θέατρο. Η ρετσίνα αυτή απ τη μεριά της μαζί με τις υπόλοιπες της νέας γενιάς επαναπροσδιορίζουν συναρπαστικά ένα αρχαίο ελληνικό κρασί, που είμαστε ακόμα τυχεροί να απολαμβάνουμε σε τιμή ευκαιρίας. Η δομή και αρωματική πολυπλοκότητα δείχνουν τη δύναμη του αρχαίου αφηγήματος, που διατηρεί και θα διατηρεί την ικανότητα να εμπνέει τους δημιουργούς και να μεταμορφώνεται σαγηνευτικά, ακριβώς όπως η Μάρνι.
Η όπερα*** συνεχίζεται δίχως κρασί πλέον (κράτησε όμως μιάμιση ώρα), μόνο με λίγο στίλτον να παίρνει τα απόνερα της ρέγγας. Όσο ξεδιπλώνεται η πλοκή, αναλογιζόμαστε με τον Γκοντό πόσες εκδοχές της Ρετσίνας ακόμα έχουμε να δοκιμάζουμε...και ναι, είμαστε τυχεροί, είναι πολλές και κάποιες εντυπώσεις θα τις μοιραστούμε ξανά μαζί σας.
*Μια προ-προ-προγιαγιά μου Γερμανίδα από τη Σουδητία είχε καεί στην πυρά. Υποστήριζε πως δεν υπάρχει απόλυτη γνώση και πως ο θεός δεν είναι παντογνώστης, αλλά μαθαίνει δημιουργώντας τον εαυτό του.
** Του Καραγκούνη από τον Βόλο. Σίγουρα στον ΑΒ. Χρυσοκαπνιστή, αυστηρά χύμα, αφού στο vacuum αλλάζει η γεύση, χάνεται αυτή η υπέροχη αφράτη ζουμεράδα. Καθαρίζουμε με γάντια μιας χρήσης, τεμαχίζουμε, μαρινάρουμε σε λεμόνι μια-δυο ώρες και φυλάμε σε ελαιόλαδο. Ρίγανη προαιρετική, αλλά must. Φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι επιτρέπεται, αλλά με μέτρο αν πίνουμε κρασί.
*** Μπορείτε να δείτε την όπερα αντί πινακίου φακής από το σάιτ της ΜΕΤ, πληκτολογώντας opera on demand στο Γκούγκλη.